Қазақстанда автобөлшектер дүкенін қалай ашуға болады?

Автобөлшектер бизнесі – табысты әрі сұранысқа ие кәсіп, cебебі автокөлік иелену нормаға айналып үлгерді. Автокөлік иелер саны қарқынды өсіп келеді, демек көлікке күтім мен жөндеу ылғи қажет. 

Автобөлшектер дүкенін қалай ашуға болады? Автобөлшектерді қайда сатуға болады? Автобөлшектерді интернетте қалай сатуға боалды? Осы сұрақтың бәріне мақаламызда жауап береміз 🙂 

Автобөлшектер сату: неден бастау қажет? Алдымен нарықтағы жағдайды талдап, қазіргі тенденцияларды түсіну қажет. Азық-түлік, балаларға арналған тауарлар және автобөлшектер ылғи жоғары сұраныста болады, олар сәнге, трендттерге, нарықтағы жағдайға, елдегі дағдарысқа  бағына бермейді. Өйткені автокөлік – адамдарға қажет қозғалыс құралы, ал көлікті күтіп, жөндеу қажет. Сол себепті автобөлшектер ылғи жоғары сұранысқа ие болады. Бұған OLX хабарландыру сервисінің статистикалық деректері дәлел, былтыр «Автобөлшектер мен аксессуарлар» санатында 4,8 миллионнан астам хабарландыру жарияланған, сұрау қалдырғандар саны: 20 796 658, жауап бергендер саны: 4 502 576 болды.

Автобөлшектеріді сатуды қалай бастауды білмейсіз бе? Қазақстанда автобөлшектер дүкенін қалай ашуға болады? Әр сұраққа тоқталып өтейік: 

Ассортимент таңдау

Клиенттерге ұсынатын тауарлардың негізгі ассортиментін қалыптастыру қажет. Бұл тізімге стандартты және әмбебап автобөлшектер кіреді, оларға кез келген көлік құралы тұрақты түрде қажет етеді, басқаша айтқанда, сіз шығын материалдарын сатып алуыңыз қажет: тежегіш қалыптарды, ауа сүзгілерін, от тұтандырғыш шамдарды, түрлі майлар мен сұйықтықтарды және тағысын тағы. Бұл тауарларды автоәуесқойлар тұрақты негізде сатып алады, өйткені тұрақты ауыстыруды талап етеді.

Тауарлардың негізгі ассортиментіне Қазақстанда кеңінен танымал автомобиль маркаларына арналған стандартты қосалқы бөлшектерді қосуға болады. Сондай-ақ арнайы құрал-саймандарды, түрлі аксессуарларды, шетелдік көліктерге арналған қосалқы бөлшектерді және қосымша жабдықтарды сатып алуды ұмытпаңыз. Мысалы, еліміздің климаттық ерекшеліктерін ескере отырып, шиналар, тежегіш қалыптары, сондай-ақ қозғалтқышты салқындатуға арналған сұйықтықтар әрқашан сұраста.  Суықтың  басталуымен бұл тауарларға деген сұраныс геометриялық прогрессиямен өседі. Бұдан басқа, амортизаторлар, белдіктер, тюнинг және т.б. қосалқы бөлшектермен толықтырылуы мүмкін. Сіздің автобөлшектер қоймасы барлық климаттық ерекшеліктер мен нарықтың маусымдылығын ескере отырып, өңірге барынша бейімделуі тиіс.

Клиенттеріңіз үшін тауарлар ассортиментін оңай бейімдеу үшін автотехнологиялар саласындағы соңғы инновациялар мен басқа да жаңалықтарды үнемі қадағалап отыру керек. Жаңа модельдер, бірегей дербес технологияларды құру және тағысын тағы нарықтың жалпы жағдайына және сұраныс көрсеткіштеріне әсер етеді.

Бизнес жоспарлау 

Бизнестің барынша тиімді және тиімді болуы үшін қосалқы бөлшектерді қалай сатуға болады? Бірінші кезекте, әрбір қадамның, әрекеттеріңіз бен процестердің толық сипаттамасын қамтитын бизнес-жоспарды құрудан бастау қажет.

Сіздің тауарларыңыздың ассортименті тікелей сіздің мақсатты аудиторияңызға байланысты. Ассортиментті тиімді таңдау үшін тағы да статистикалық деректермен және жалпы Қазақстандағы нарықтық үрдістермен егжей-тегжейлі танысуды ұсынамыз. Бұл сізге автомобильдердің қандай маркалары мен санаттары нарықта жетекші болып табылатынын және тиісінше қандай автобөлшектерді сатып алу керектігін түсінуге мүмкіндік береді.

Сонымен қатар, бизнес құрылымын анықтап алу қажет, мультибренд немесе монобренд дүкен боласыз ба? Мультибренд автобөлшектер дүкендері тек түрлі маркадағы автомобиль бөлшектеріне ғана сараланады, яғни сіз Toyota, Audi, BWM және т.б. автомобильдер бөлшектерін өз дүкеніңізде сата аласыз. Немесе сіз тек бір марка автобөлшектерін сатуға негізделсеңіз болады.  Дүкендердің көпшілігі автомобильдердің 50-60 маркасымен жұмыс істейтінін ескеріңіз.

Дүкеннің құрылымын да анықтаңыз. Ең тиімді нұсқа, әрине, бірден бірнеше автомобиль маркасына мамандану. Тұтастай алғанда, сіз қызметтер мен сервисті былайша құрылымдай аласыз:

• Автомобильдердің белгілі бір маркаларына арналған автобөлшектер. Бұл санат белгілі бір автомобильге, оның моделіне, шығарылған жылына және т.б. арналған бірегей бөлшектер. 
• Автобөлшектерінің жалпы каталогы – бұл негізгі және стандартты құралдар, қосалқы бөлшектер: тежегіш жүйесі, беріліс қорабы, электр, қозғалтқыш және пайдаланылған газды шығару жүйесі, рульдік басқару және т.б.;
• Шығыс материалдары: майлар мен сұйықтықтар;
• Маусымдық тауарлар: шиналар, антифриз және тағысын тағы.

Сіздің бизнес-жоспарыңыз да міндетті түрде стратегиялық жоспарлаудан, маркетингтік құралдардан, сондай-ақ қаржылық болжамдардан тұруы тиіс. Міндетті түрде шығыстар сметасын жасаңыз, бастапқы кезеңде сізге қанша қаражат қажет екенін, өз бизнесіңізді қанша уақыттан кейін өтей алатыныңызды және т.б. талдау жасаңыз.

Қосалқы бөлшек жеткізушілерін іздеу

Автобөлшектер саласында бизнес құрудың маңызды пунктерінің бірі – бұл сенімді жеткізушілермен серіктестік құру. Тауардың сапасы, беретін кепілдіктеріңіз, сервистік қызметтер клиенттеріңіздің адалдығына әсер етеді. 

Дүкен үшін автобөлшектерді қайдан сатып алуға болады? Ең тиімдісі көтерме саудамен айналысатын жеткізушілер табу,  себебі көтерме саудагерлер көптеген жағдайларда өте тиімді шарттар ұсынады: төмен бағалар, ұзақ мерзімді ынтымақтастық, жеткізу процесстері жақсы жұмыс істейді және тағысын тағы. Автобөлшектерді көтерме бағамен қайдан алуға болады? Сіз әлеуметтік желілер, тар бағыттағы платформалар, OLX хабарландыру сервисі сияқты маркетплейстерден серіктестерді таба аласыз. 

Жеткізушілерді іздеу кезінде сізге мынадай критерийлерге мән беру қажет: тауардың сапасы, ұсынылатын бағалар, логистика және жеткізу шарттары, әсіресе тапсырысты жеткізу мерзімдері, ынтымақтастық шарттары (төлеу тәсілі мен мерзімі, жеңілдіктер және т.б.). Ең маңызды критерий – сенімділік. Алаяқтық жағдайларының көбеюіне байланысты кез келген әлеуетті жеткізушіні қайта тексеруді ұсынамыз. Клиенттердің пікірлерін оқыңыз, компанияның рейтингін зерттеңіз, жеткізуші туралы кез келген басқа ақпаратты ашық көздерден қараңыз, ұйымның шынайылығына және жалпы бар екендігіне көз жеткізу үшін жеке кездескен жөн болар. 

Жеткізушілер нарығын талдаңыз,бағаларын, шарттарын, серіктестерін зерттеңіз.  Бір серіктеске тоқталмай, бірнеше нұсқаны іздеңіз, әрқайсысын тексеріңіз және ең оңтайлы, тиімді және сенімді нұсқаны таңдаңыз. Сондай-ақ Қазақстанда немесе Орталық Азия өңірінде өз қызметін жүзеге асыратын жергілікті жеткізушілерге ғана емес, сондай-ақ халықаралық әріптестерге де мониторинг жүргізу маңызды. Технологияларды белсенді дамыту, әлеуетті жеткізушілермен іздеу және коммуникация үшін әртүрлі платформалардың болуы арқасында сіз өз бизнесіңіз үшін ынтымақтастықтың ең тиімді нұсқасын таба аласыз.

Бетпе-бет кездескенде немесе онлайн келіссөздер жүргізгенде, сіздің ынтымақтастығыңыздың барлық мәліметтері мен шарттарын, атап айтқанда, бұл сіздің келісімшартта көрсетілген бағалар, жеткізу мерзімдері мен шарттары және басқа да мәліметтерді айту өте маңызды. Жеткізушіні тек жоғарыда көрсетілген критерийлер бойынша ғана емес, сонымен қатар ұсынылатын өнімнің ассортименті бойынша да таңдаңыз. Сіздің әлеуетті серіктесіңіз сізге неғұрлым көп өнім бере алса, соғұрлым жақсы. Сондай-ақ кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға арналған барлық рұқсат құжаттарының, оның ішінде сапаға сәйкестік сертификаттарының болуын тексерген жөн.

Инвестициялау кеңестерінің бірінде “барлық жұмыртқаларды бір себетте сақтамаңыз” делінген, бұл ұсынысты осы бизнес секторына да бейімдеуге болады. Жеткізушілердің тізімін әртараптандырыңыз, тек бір серіктесті ұстамаңыз, өйткені сіз де, олар да болашақ қаржылық болжамдар мен нарықтық жағдайға кепілдік бере алмайсыз. Сізде бірнеше серіктес болған кезде, сіз тауарларды жеткізудегі сәтсіздік, өнім сапасы немесе сіздің дүкеніңіздің жұмысына теріс әсер ететін форс-мажорлық жағдайлардың туындау қаупін азайтасыз.

Бизнесті ресімдеу

• Тіркеу:

Кез келген бизнестің заңды күші болуы тиіс, яғни ресми тіркеуді алу. Қазақстанда авто бөлшектер дүкенін ашу үшін сіз кез келген меншік түрін таңдай аласыз: ЖК, ЖШС және тағысын тағы. Ісін жаңа бастаған кәсіпкерлерге ЖК жеңілдетілген салық жүйесі бойынша тіркеу ұсынылады, бұл сізді артық бюрократиядан қорғайды, сіздің пайдаңызды жинақтауға және бизнесті дамытуға назар аударуға мүмкіндік береді. Өз бизнесіңізді тіркеу үшін сіздің тіркелген мекенжайыңыз бойынша Халыққа қызмет көрсету орталығына (ХҚКО) тікелей немесе электрондық үкімет (eGov.kz) арқылы онлайн жүгіне аласыз.

• Салық міндеттемелері:

1. Корпоративтік табыс салығы: оны тек заңды тұлғалар, яғни ЖШС ашқандар ғана төлейді. Салық сондай-ақ есептi кезеңнен кейiн жылына бiр рет, 10 сәуiрге дейiн төленедi.
2. Жеке табыс салығы: оны жеке тұлғалар ғана төлейді, яғни ЖК тіркегендер. Салық салу объектісі:
   • төлем көзінен салық салынатын табыстар (бұған қызметкердің табысы, тұтастай алғанда ұйымның ақшалай нысандағы, сондай-ақ кез келген басқа нысандағы табысы жатады);
   • жеке тұлға, яғни кәсіпкер дербес салық салатын табыстар (мысалы, жеке мүліктен алынатын табыстар).

Мөлшерлеменің екі түрі бар:

• алынған кірістің 10%;
• 5% дивидендтер түрінде табыс алушылар үшін. Бұл белгілі бір уақыт кезеңінде оның қызметінің қорытындылары бойынша төленетін қандай да бір компанияның акцияларынан алынатын пайда.

Төлеу мерзімі:

• төлем көзінен ұсталатын салық бойынша – әр ай сайын, 25-күннен кешіктірмей;
• төлем көзінен салық салынбайтын салық бойынша – жыл сайын, 31 наурыздан кешіктірмей. Декларация сондай-ақ 31 наурыздан кешіктірілмей тапсырылады.

3. Қосылған құн салығы ҚҚС жиі қолданылады. Оны жылдық айналымы 30 000 АЕК-тен асатын ұйымдар (ЖК да, ЖШС де) төлейді (қазіргі кезде интернеттегі сұраныс бойынша қанша АЕК екенін білуге болады). Алдымен ҚҚС төлеушілер ретінде тіркеліп, одан кейін ай сайын 12% мөлшерінде салық төлеу қажет.
4. Әлеуметтік салық сіз таңдаған салық салу режиміне байланысты төленеді:
   • ЖШС қызметкерлердің жалақысынан әлеуметтік салық төлеуге міндетті;
   • ЖК және ЖШС ұйымның табысынан ғана жеңілдетілген;
   • ЖК жұмыскерлердің жалақысынан және ЖК иесінің жалақысынан жалпыға бірдей белгіленген режимде.

Әлеуметтік салық 9,5% мөлшерлеме бойынша есептеледі. Жалпы белгіленген режимдегі ЖК үшін басшы ретінде өзі үшін 2 АЕК және әрбір қызметкер үшін 1 АЕК. ЖК жеңілдетілген түрде алынған табыс сомасының 1,5% төлейді. Бұл салықты ай сайын 25-не дейін төлеу қажет.

• Еңбек заңнамасы:

Персоналды жалдау және басқару кезінде ҚР Еңбек заңнамасына сәйкес міндеттемелер мен талаптарды ескеру маңызды. ҚР Еңбек кодексіне сәйкес тараптардың барлық жұмыс міндеттері, функционалы, сондай-ақ міндеттемелері жазылған әрбір қызметкермен еңбек шартын/келісімшартын жасаңыз.

• Логистика және қойма:

Көптеген автобөлшектер интернет дүкендерінің қоймасы жоқ және олар дропшиппинг форматы бойынша жұмыс істейді. Бұл жағдайда үздіксіз жеткізу және жұмыс істеу үшін сізге жеткізу тізбегін ретке келтіру, тапсырыстарды уақтылы өңдеу және клиенттермен кері байланыс үшін ыңғайлы платформа құру қажет. Егер сіз интернет дүкеннің жұмысын үлкен көлемде жүзеге асыруды жоспарласаңыз, онда автобөлшектер қоймасының болуы ұсынылады. Бұл сондай-ақ клиенттерге бағдарлануды арттырады, өйткені әлеуетті сатып алушылар тауарды бірден сатып ала алады және жеткізушіден жеткізудің ұзақ мерзімін күтпейді. Мысалы, сіздің үйіңіздің жанында сізге ыңғайлы қойма бөлмесін таңдау, сондай-ақ оларға қоса берілген нұсқаулықтарға байланысты әрбір қосалқы бөлшектерді сақтау шарттарын ескеру маңызды.

Интернетте бөлшектерді қалай сатуға болады? Сіздің компанияңыздың брендингі мен мықты имиджін құру маңызды. Ұйымның атауынан, логотипінен және орналасуынан бастаңыз. Осы саладағы нарықтың толықтығын ескере отырып, жай ғана сапалы тауар ұсыну жеткіліксіз, басқа ойыншылар арасында ерекшеленіп, әлеуетті клиенттердің назарын «тартып алу» маңызды.

Тауарды ілгерілетуге мүмкіндік беретін сату алаңдарын таңдаңыз. Сіз өз веб-сайтыңызды құра аласыз, онда тауарлардың әрбір санаты бойынша егжей-тегжейлі ақпарат көрсетіледі, бұл ретте ыңғайлы клиенттік тәжірибе үшін оңтайландырылған іздеу жүйесі енгізіледі. Әрине, әлеуметтік желілердегі аккаунтсыз да болмайды. Мақсатты аудиторияңызға байланысты оңтайлы әлеуметтік желіні таңдаңыз, сіз, соңғы тауарлар/қызметтер туралы ақпаратты тұрақты түрде бөлісіңіз, пайдаланушылармен кері байланысты сақтаңыз, жаңа әлеуетті сатып алушыларды тарту үшін таргетті іске қосыңыз. Сондай-ақ OLX хабарландыру сервисінде бизнес-парақша ашуды ұсынамыз. Бұл сіздің клиенттік базаңызды кеңейтудің, сату көлемін ұлғайтудың және дүкеннің ресми сайтын құруға және таратуға қаржы үнемдеуге мүмкіндік беретін тәсіл. 

Серіктестікті кеңейтіңіз және ынтымақтастықты орнатыңыз, осының бәрі сізге брендіңіздің танымалдығын арттыруға және мақсатты аудиторияның адалдығын, сенімін арттыруға көмектеседі. Ең жемісті ынтымақтастық – бұл СТО, автошеберханалар, авто сататын компаниялар, автомобиль сервистері және т.б. Аталған ұйымдармен түрлі бірлескен іс-шараларға қатысыңыз, серіктестік әрекеттерді жасаңыз, мысалы ұтыс ойындары, жеңілдіктер және тағысын тағы.

Қызмет көрсетудің жоғары деңгейін және тауарлардың сапасын сақтаңыз. Қанағаттанарлық клиенттер – бұл сіздің бизнесіңіз үшін ең жақсы және тиімді жарнама. Сіздің көмегіңізбен өз қажеттіліктерін жапқан сатып алушылар оң пікірлерімен бөліседі және сізді жақындарыңызға және таныстарыңызға ұсынады. Осы клиенттерге бағдарлануды қолдау үшін сіз өз сатып алушыларыңыз үшін барлық қолайлы жағдайларды жасағаныңызға көз жеткізу маңызды. Бұл төлем тәсілдеріне, қызметкерлердің клиенттермен қарым-қатынасына, тауарды қайтару және айырбастау жүйесінің болуына және т.б. қатысты.

Қосалқы бөлшектер саудасы – осы саланы түсiнудi, соңғы үрдiстердiң тұрақты мониторингті, дамуды және әртүрлi нарықтық өзгерiстерге бейiмделудi талап ететiн бизнес. Әрине, осы салада жұмыс істеуді бастамас бұрын, сіздің автобөлшектер мен механика саласындағы біліміңіз бен дағдыларыңыз жеткілікті екеніне көз жеткізгеніңіз жөн. Іске сәт! 🙂