Пәтер жалға беру бизнесін қалай бастау

Қазақстандағы жылжымайтын мүлік нарығы тиімді, өйткені тұрғын үйге сұраныс әрқашан жоғары болып қалады және қазақстандықтардың көпшілігі өз инвестициялары мен жинақтарын тұрғын үйге салуды жөн көреді. Адам санының қарқынды өсуі, белсенді көші-қон, қазіргі әлемдік үрдістер сияқты түрлі факторлардың әсерінен жалға берілетін тұрғын үйге сұраныс артты. Негізгі табыс көзінен бөлек 200-500 доллар шамасында  табыс табу мүмкіндігі бар. Бұндай пассив табыс табу үшін қаржы жұмсалымы қажет. Жылжымайтын мүлік иесі болсаңыз әрі ұзақ уақытқа туыстарыңызға көшу мүмкіндігі болса, қаржы жұмсалы қажет болмайды. Мұндай бизнестің табыстылығы, тұрғын үй жағдайына, көлеміне, жөндеу жұмыстарының сапасына, айналадағы аумақтың, облыстың, қаланың, орналасқан жердің, жалға алу мерзімінің және тағысын тағы әсер етеді.  Қазақстан нарығында жалға берілетін пәтерлерге сұраныстың тұрақты өсуі байқалады. Тек 2022 жылдың күзінде Қазақстанның облыс қалаларында OLX жарнама сервисінде «пәтер» бойынша іздеу сұрауларының саны айтарлықтай өсті, мысалы, Қостанайда үш есе, Оралда екі есе, Петропавлда 80% және тағысын тағы. 

Пәтерді қысқа мерзімге жалға беру немесе ұзақ мерзімге жалға беру бизнесі? Жылжымайтын мүлікті ұзақ мерзімге жалға бергенде тұрақты әрі кепілді табыс көзіне ие боласыз. Қанша уақыт пәтеріңіз жалда болатынын білесіз,үйіңіз қараусыз қалған тарақандар қаптап кеткен үйге айналмайды. Бұндай жағдайда адал, таза клиент табу. Қысқа мерзімді жалға беруге қарағанда табысыңыз азырақ болуы мүмкін. Қысқа мерзімге жадға беру өте тиімді, алайда кемшіліктерді де аз емес. Күнделікті түрлі клиенттерге пәтеріңізді жалға беріп, табысыңызды өсіре аласыз, дегенмен өзінің кемшіліктері де бар. Күнделікті пәтерді тексеріп, әр клиенттен кейін жинап, тазалау керек, ылғи байланыста болуыңыз керек. Қысқа мерзімге жалға беретін пәтердің құны оның орналасқан жеріне тікелей байланысты. Қала орталығында немесе әуежай жанында орналасқан пәтерлер жоғары сұранысқа ие болады. Пәтеріңіз қаланың сыртында немесе нашар ауданда орналасқан болса клиент табу қиынға соғады. Адамдарды қызықтыру үшін бағасын біршама түсіруге тура келеді. Жалға беру түрін уақытыңызға, мүмкіндіктеріңізге қарай таңдаған жөн. 

Бірінші кезекте пәтер сатып алу қажет, пәтердің орналасқан жері, жарақталуы, көлемі сияқты сипаттамаларды міндетті түрде ескеріңіз. Егер сіз қысқа мерзімді жалға беруді жоспарласаңыз, 1-2 бөлмелі пәтер сатып алу қисынды болар. OLX статистикасы көрсетіп отырғандай, қысқа мерзімді жалға беру үшін ең танымал сұраныстар бір бөлмелі пәтерлер болып табылады. Пәтер  сатып алу барысында орналасқан жері мағызды, ұзақ мерзімге жалға тапсыру ойыңызда болса  мектептер, балабақшалар маңынан, тұрғын аудандардан немесе кеңсе секторынан пәтер сатып алу қисынды болады. Егер сіз пәтерді қысқа мерзімге тапсыруды жоспарласаңыз, онда туристік аудандарда, вокзалдарға, әуежайларға жақын жерден таңдағаныңыз жөн. Келесі қадам  пәтерді жабдықтау қажет: жөндеу, жиһаз, тұрмыстық техника, тұрғындардың жайлы тұруы үшін қажетті барлық жағдай жасау. Егер сіз пәтерді қысқа мерзімге жалға беруді  жоспарласаңыз, қонақүйлермен бәсекелес екеніңізді есте сақтаңыз, сәйкесінше сіздің ұсынысыңыз тартымды болуы керек және шарттар қонақ үйлерден кем түспейтіндей болуы керек.  Келесі қадам-клиенттерді іздеу, сіз риэлторлық компаниядан көмек сұрай аласыз, клиенттерді іздейтін риэлторды жалдай аласыз немесе OLX хабарландыру қызметінде жарнаманы өзіңіз жариялай аласыз.

Пәтерді жалға беру бизнесі бизнес тіркеуді қажет етпейді, тек жылдық табысыңыз 1 175 АЕК, яғни 4 053 750 теңгеден (2023 жылғы ақпаратқа сәйкес) асқан жағдайда тіркеу қажеттігі туады. Табысыңыз 1 175 АЕК межесінен аспаса ЖК тіркеу қажетті жоқ, сіз өзін-өзі жұмыспен қамтыған азаматтар қатарына қосыласыз, дегенмен ай сайын БЖТ  (бірыңғай жиынтық төлем – табыс салығы, 2023 жылы 3 450 теңге құрайды) төлеу қажет. Табысыңыз 1 175 АЕК асқан жағдайда ЖК тіркеу міндетті. ЖК-ді  электрондық цирфрлық қолтаңбаны (ЭЦҚ-кілт) пайдаланып, Қазақстан Республикасы электрондық лицензиялау (elicense.kz) сайтында тіркей аласыз. Өзіңіз туралы барлық маңызды әрі  шынайы ақпаратты енгізіңіз, «Мамандандырылған деректер» бағанында бизнес түрін көрсету керек – «Жеке», содан кейін элементтерді сәйкесінше толтырыңыз.

Пәтерді жалға беру бизнесі қосымша пайда мен пассивті кірістің танымал көзі болып табылады. Орташа алғанда, қазақстандықтар осы салада айына 200-500 доллардан табыс табады. Сондай-ақ, бизнес шығындарын ескеру қажет: тазарту қызметтері, қажет болған жағдайда жөндеу, қызмет көрсету және тағы да басқа  кез-келген басқа бизнес сияқты, бұл бизнестің де тәуекелдері бар,  оларды барынша азайту үшін жалдау шартын дайындап, оны барлық клиенттермен жасасуды ұсынамыз.