Бизнеске инвестор табу

Бизнесте барлық ойларды іске асыру мүмкін болмайды, көп жағдайда қаржылық мәселелерге немесе ақшаның аздығынан болады. Осындай жағдайлар үшін инвестиция ұғымы пайда болды. Инвестор бизнес-жобаңызбен танысып, бағалайды, қызықтыра білсеңіз, ол инвестициясын құяды, ал сіз қалаған мақсатыңызға жетіп, табыс аласыз, инвестор өзінің бөлігін алады. 

Инвестор тауып, бизнеске инвестиция тартпас бұрын, заң және басқа да нюанстарды біліп алған маңызды, мысалы, инвестор қашан және қанша табыс алатынын, барлық процестердің ашықтығына қалай кепілдік берілетінін, сіздің жұмысыңыз қандай критерийлер бойынша бағаланады және тағысын тағы. Бастау үшін сіз өзіңіздің жобаңызға инвестицияның қандай түрін тартуды жоспарлап отырғаныңызды және қандай механизмді ұстанатыныңызды нақты түсінуіңіз керек: венчурлық инвестиция, дивидендтер, үлестік қатысу, классикалық несие және т.б.

Инвестиция тарту, инвесторлар іздеу немесе инвестор іздеу көп дайындықты, нарықты, бәсекелестерді талдау, жоспар құру, мақсат қою процесстерді қамтитын оңай іс емес. Басты міндетініңіз бизнес идеяңыздың табыстылығын көрсету, яғни қаражат жеткілікті болса, табысқа жететініне кепіл бере алатындай болуыңыз керек. Бизнеске қаржы құятын инвесторлардың іздейтіні де сол. 

Инвестицияларды тиімді іздеу және қажетті нәтиже алу үшін келесі кеңестер мен ұсыныстарды ескергеніңіз жөн болар: 

1. Сапалы бизнес-жоспар құрыңыз. Бизнес-жоспарсыз идеяның құны болмайды. Жоспар жобаның толық сипаттамасы, қаржылық модель, бюджеттеу, коммерциялық пайданы талдау, тауардың/қызметтің SWOT-талдауы, нарық пен бәсекелестердің егжей-тегжейлі талдауы және тағысын тағы қамтуы қажет.  Әлеуетті инвестордың қажетті қаржы ресурстарының көлемін, мерзімін және нәтижесінде қанша ақша алатынын білуі қажет. Кез келген инвестор өзінің жеке қаражатын сіздің бизнесіңізге көмектесіп қана қоймай, одан пайда  алу үшін де салатынын ұмытпаңыз.
2. Кәсіби мамандар командасын жинаңыз. Күш бірлікте демекші, мықты команда жинау маңызды. Сіздің компанияңыздағы қызметкерлер неғұрлым талантты және тәжірибелі болса, табысқа жету және мүдделі инвесторларды тарту мүмкіндігі соғұрлым жоғары болады.
3. Өнімді/қызметті инвесторға көрсетпес бұрын тестілеуден өткізіңіз. Бірегей өнім ұсыну үшін нарықтағы барлық өзгерістер мен нюанстарды, сондай-ақ бәсекелестеріңіздің артықшылықтары мен кемшіліктерін біліп жүргеніңіз абзал.  Өнімді тестілеңіз сонда барлық кемшіліктерді көріп, оны жақсартуға мүмкіндік аласыз. 
4. Жақсы презентация дайындаңыз. Инвесторлардың назары мен қызығушылығын жобаңызға аудару үшін оны анық және әдемі көрсету маңызды. Сіз өзіңіздің бизнес идеяңыздың бірегей ұсынысын қысқа да нұсқа түсіндіруді үйреніңіз. Демонстрациялық нәтижелер немесе прототип өнімі бар сынақтан өту сәтті келіссөздер мүмкіндігін арттырады.

Көп жағдайларда стартап жобалары мен шағын бизнес инвесторларды таба алмай қиналады.  Стартап үшін инвесторды қайдан және қалай табуға болады? Шағын бизнеске инвесторларды қалай тартуға болады? Инвесторларды қайдан іздеу керектігін білуіңіз қажет! 

1. Жеке қарым-қатынас шеңбері: сіздің жақын достарыңыз, жолдастарыңыз, отбасыңыз, туыстарыңыз. Бұл инвестицияларды табудың өте қарапайым және танымал әдісі емес, өйткені кемшіліктер артықшылықтарды асып түседі. Жақын адамдардан қарызға ақша аласыз немесе инвестицияулаға көндіру оңай болады. Алайда араңыз суып, қарым-қатынасыңызға кері әсер етуі мүмкін. 
2. Жарнамалық науқан – адамдардың қызығушылығын және сіздің бренд/өнім/қызметіңіз туралы ақпаратты арттыру арқылы сіз ауызша және маркетинг әдістерін қолдана отырып, бизнесіңізге инвестор тарта аласыз. Бұған қолжеткізу үшін көптеген компаниялар өз брендін дамыту, аудиториямен байланыс арналарының   ресми веб-сайт, әлеуметтік желілер сияқты барлық түрлерін құру және дамыту үшін көп күш жұмсайды. 
3. Мемлекеттік қолдау, түрлі гранттар мен конкурстар. Үкімет шағын және орта бизнеске және әлеуеті жоғары стартаптарға  қолдау көрсетеді. Жыл сайын осы тапсырманы жүзеге асыру үшін көптеген мемлекеттік бағдарламалар құрылады. Үкіметтен бөлек, жеке коммерциялық сектор да бизнеске түрлі гранттар мен конкурстар ұсынып қолдау көрсетеді. 
4. Краудфандинг сайттары. Краудфандинг, яғни жобаларды жүзеге асыру үшін ақша жинау. Бұл инвесторлар тартылатын краудфандинг платформаларында жүзеге асады. Демеушілер өз ақшаларын мүдделі жобаға инвестициялайды және кейіннен пайда көреді. «Crowdfunding» сөзі ағылшын тілінен «халықтық қаржыландыру» деп аударылады, негізгі идеясы да осы. Жоба авторлары тек идеяны ғана емес инвестицияның аяқталу мерзімін, жинауға қажет соманы және демеушілер сыйақысының мөлшерлемесін көрсетуі қажет. Краудфандингтің бірқатар артықшылықтары бар, мысалы, жетімділік пен икемділік, банктерде несие ала аламаған жағдайда бұл таптырмас нұсқа; сондай-ақ БАҚ пен клиенттерді тарту мүмкіндігі, ал инвесторлар үшін мұндай жобалар тәуекел деңгейі төмен инвестициялық портфелін кеңейтеді. Кемшіліктеріне тоқталатын болсақ, жобалар арасында бәсекелестік жоғары, идеяңыз ұрланбауы үшін автолық құқық пен папент алып алғаныңыз жөн. 
5.  Бизнес-инкубаторлар мен  акселераторлар. Бизнес-инкубатор – командалар жаңа идеяларын талқылайтын инновациялық стартап-жобаларға арналған конкурс. Жеңімпаз стартап инвестиция, тұтынушы базасын және ұйымдастырушы компаниямен ынтымақтастық құрады. Акселерация бағдарламалары қазірдің өзінде іске қосылған жобаға жетекшілік етеді, кемшіліктерді түзеп, жобаны одан әрі дамытуға көмектеседі. Оқыту, тәлімгерлік және желіні дамыту сияқты артықшылықтары бар. Жоғары бәсекелестік және қатысушыларға шамадан тыс талаптар сияқты кемшіліктері де бар. 

Бизнесіңізді дамыту барысында қателесуден қорықпаңыз, нетворк құрыңыз, туған мәселелер шешуге жұмыс істеңіз, хард-дағдыларды ғана емес, сонымен қатар көпшілік алдында сөйлеу, келіссөздер жүргізу және коммуникация дағдыларын да дамытыңыз.