Бизнес бастағандағы қаржылық сауаттыдық

Кез келген істе табысқа жету үшін бірінші кезекте тәртіп қажет, әсіресе бұл қаражатқа қатысты болса. Ақша есепті жақсы көреді, яғни, қаржы кіріс пен шығыс есептеріне келгенде қырағылық қажет етеді. Қарапайым сөзбен айтқанда, қаржылық сауаттылық қажет. Қаржылық сауаттылықты не үшін оқу керек? Қаржылық сауаттылығыңызды қалай арттыра аласыз? Бұл туралы осы мақалада талқылайық 🙂 

Экономикалық сауаттылық адамның өмір сүру сапасы мен деңгейін жақсартуға мүмкіндік беретін, қаржыны басқару білімі мен машықтар жиынтығы.  Бюджетті ұтымды жүргізу – ауқатты әрі тұрақты өмірдің негізі. Яғни, көп ақша тауып, көп ақша иелену емес, қаражатты басқарып, оны көбейте білу. Көптеген мысалдарға сүйенетін болсақ, қаржылық (материалдық) байлық тек табысқа байланысты емес, ол қаражатыңызды қалай басқарып, қалай жұмсайтыңызға тікелей байланысты.  

Қаржылық сауаттылық неге маңызды? Айтып кеткенімздей, бұл машық қаржыңызды сауатты басқаруға мүмкіндік береді. Қаржылық сауаттылық құралдарын меңгеру  әсіресе жас болсын, тәжірибелі болсын кәсіпкерлер үшін маңызды. Қаржы бизнесінің түрлері бизнесті дамытуға арналған тауашалар сияқты әртүрлі болуы мүмкін, дегенмен кез келген салада бизнестің қаржылық процестерін түсіну маңызды. Оларды түсіну үшін қаржылық сауаттылықты оқып,  дамыту қажет. Осы негізгі білімсіз бюджетті тиімді қалыптастыра алмайсыз, оны игеру бойынша жоспар әзірлей алмайсыз және жалпы күнделікті операцияларды дұрыс жүзеге асыра алмайсыз. Компанияңызға көп шығын әкелетін түрлі қиындықтар туу мүмкін. 

Кәсіпкер қаржылық сауаттылық туралы не білуі қажет? Неғұрлым айқын және тиімді кәсіпкерлік қызмет үшін әрбір басшы қаржылық сауаттылықтың мынадай негізгі аспектілері туралы білімді меңгеруге міндетті:

Капитал құрылымы

Капитал құрылымы – бұл компания активтерiн қаржыландыру үшiн қажеттi үлестiк және борыштық қаржыландырудың екi түрiн бiрiктiру және үйлестiру. Яғни, бұл қаржыландыру көздерінің түрлі арналары арқылы алынған ұйымға тиесілі қаражат құрылымы. Бұл көрсеткіш ұйымның ақша ағынына ғана емес, оның нарықтық құнына да тікелей әсер етеді. Сізге қаржылық тұрақтылық пен қаржылық тиімділік көрсеткіштері арасындағы тиімді пропорцияны қамтамасыз ету үшін сауатты теңгерім жасай білу қажет.

Есеп жүргізу

Ұйымның қаржылық қызметінде осы аспектіні түсіну өте маңызды, өйткені қаржатты бақылау кіріс көздерінің қайсы оңтайлы, пайдалы, сенімді және тиімді екенін талдауға мүмкіндік береді. Осының салдарынан ақшаның қайда және неге жұмсалатынын, сондай-ақ пайданың қайдан және не әкелетінін түсіну және талдау компания басшылығына сапалы басқару шешімдерін қабылдауға мүмкіндік береді. Демек, кіріс деңгейіне қарамастан, барлық ұйымдарға компания қызметінің басынан бастап есеп жүргізу ұсынылады. Қаржылық есептің үш негізгі түрі бар: бухгалтерлік, басқарушылық және салықтық.

Қаржылық жоспарлау

Қаржылық сауаттылық: не білу керек? Қаржылық жоспарлау негіздерін түсіну өте маңызды. Әрбiр кәсiпкер өзiнiң қанша ақшасы бар екенiн, оның кiрiсi қайдан, қандай мөлшерде және көлемде келетiнiн, оны қайда жiберу керектiгiн және тағысын тағы бiлуге мiндеттi. Компанияның резервтік қоры қандай ресурстардан құрылатынын нақтылау да маңызды, ол өз кезегінде ұйымның тұрақты жұмысы мен тыныс-тіршілігін қамтамасыз етеді.

Салық салу

Тіпті егер сіздің штатыңызда бухгалтер болса да, кез келген жағдайда ұйым басшысы ретінде салық салу жүйесі туралы, салықтарды төлеу қалай жүргізілетіні және оларды заңды оңтайландырудың қандай ықтимал жолдары бар екендігі туралы негізгі ережелерін білу сізге маңызды. Ең алдымен компанияңыздың дұрыс санатқа сәйкес салық төлейтінін білуіңіз керек.

Банк жүйесі

Банкі таңдаудың да маңызы зор: пайдалы қызметтер, адалдық, кредит берудің оңтайлы шарттары, бизнесті дотациялау мүмкіндігі және тағысын тағы.  Сіз өзіңіздің бизнесіңіз үшін пайыздық мөлшерлемені ғана емес, сонымен қатар жалақы карталарын рәсімдеу, несиелеу және тағы басқа ерекшеліктерді қанағаттандыратын ең үздік банкіні таңдауыңыз керек. Сондай-ақ дағдарысқа қарсы шараларға дайын болу, ал қызмет көрсетілетін банкте банкрот болған жағдайда қандай шаралар қолданып, қалай әрекет ететініңізді дәл білу маңызды.

Қаржыны ұтымды үйлестіру негіздері

Компанияның кірістілігін арттыру үшін кәсіпкер өнімнің сапасы мен деңгейіне нұқсан келтірмей, клиенттер үшін ұсынылатын тауардың өзіндік құнын оңтайландыру нұсқаларын әзірлеуі тиіс. Бұған қаржыны ұтымды бөлу көмектеседі, оның көмегімен сіз компанияның айналымына қаншалықты көп ақша жұмсауға болатынын түсінесіз. Сауда және өндірістік бизнес-процестер ұйымдарға ең көп пайда әкелетінін есте сақтаңыз.

Қаржыны ұтымды үйлестіру үшін салымдардың құны мен өтелу мерзімін есептеу маңызды. Сапаға нұқсан келтірмей, қандай да бір шығын материалдары мен тауарларды сатып алуды ойластырыңыз, бағдарламалық қамтамасыз етуді пайдаланған кезде қандай да бір тиімді тарифтік жоспарды сатып алуға немесе біліктілік деңгейін арттыру мақсатында қызметкерлер үшін жеңілдікпен оқытуды сатып алуға болады және тағы басқасы.  

Қаржылық сауаттылықты қайдан оқуға болады?  Бұл жеке қаражатты да, компания қаражатының есебін жүргізу, қаржылық жоспарлау мен капитал құрылымын әзірлеу, компанияның кірістерін, айналымдарын ұлғайту және шығыстарды оңтайландыру нұсқаларын үнемі іздеу және т.б. сияқты қаражатты сауатты үйлестірудің  базалық қағидаттары мен негіздерінен бастау қажет. Қаржылық сауаттылық тақырыбында білім мен машықтарды дамытудың тиімді тәсілі, әрине, бұл кәсіпкерлер үшін түрлі курстардан өту, сондай-ақ жоғары оқу орындарында бейінді білім алуға да болады. Әрине, бұл мәселеде бас мұғалім – тәжірибе. Қаржылық сауаттылық шығыстарды оңтайландыратын және компанияның пайдасын арттыратын ең дұрыс шешімдерді қабылдауға көмектеседі.