Қарапайым сөзбен айтқанда демпинг дегеніміз не

Экономикада “демпинг” термині компанияның тауарларды немесе қызметтерді өз құнынан немесе нарықтағы құнынан айтарлықтай төмен бағамен сату тәжірибесін айтады. Бұл стратегия түрлі бизнес мақсаттарға жету үшін пайдаланылуы мүмкін. Бұл мәтінде демпинг дегеніміз не, оның негізгі аспектілері, мақсаттары, түрлері туралы айтамыз, демпингке мысал келтіріп, онымен күресу әдістерін талқылаймыз.

Демпинг дегеніміз не? Демпинг – бұл компанияның тауарлар мен қызметбағасын өзіндік құнынан немесе нарықтық құнынан төмендету тәжірибесі, яғни бағаны жасанды түрде түсіру. Бұл әдістің мақсаты – тұтынушыларды тартып, нарық үлесін арттыру немесе бәсекелестерді ығыстыру. Бұл стратегия қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді перспективада қолданылуы мүмкін және көбінесе нарықтық ортада елеулі өзгерістер тудырады.

Демпинг бизнесте түрлі мақсаттарға жету үшін қолданылуы мүмкін. Олардың негізгілеріне тоқтала кетейік:

Нарықтағы үлесті арттыру

Демпингтің негізгі мақсаттарының бірі –  нарықтың үлкен үлесін жаулап алу. Компания өз өнімдерін немесе қызметтерін бәсекелестерге қарағанда төменірек бағамен ұсынады, осылайша тұтынушыларды тартып, оның нарықтағы үлестің артуына себеп болады. Бұл әдіс анарықта орныңызды табып, позицияңызды нығайтуға көмектеседі.

Бәсекелестерді ығыстыру

Демпингті бәсекелестерден құтылу үшін қолдануға болады. Бәсекелестер шығынсыз жұмыс істей алмайтындай дәрежеге дейін бағаны төмендету олардың нарықтан кетуіне әкелуі мүмкін. Бұл демпинг жасайтын компанияға босаған тауашаларды басып алып, бәсекелессіз нарықта өз позициясын нығайтуға мүмкіндік береді.

Жаңа нарықты басып алу

Жаңа нарыққа шыққысы келетін компания үшін демпинг тиімді тәсіл болуы мүмкін. Төмендетілген бағалар жаңа тұтынушыға тауарларды тартымды етіп көрсетеді, нарықты жылдам жаулап алуға және жоғары бағаға қызықпаған тұтынушыларды тартуға мүмкіндік береді.

Артық өнімдерден құтылу

Компания ескірген немесе маусымдық қалдықтар тәрізді сұранысқа ие емес тауарларды тезірек сату үшін демпингті қолданады. Бағаларды төмендету артық өнімнен құтылып, қоймаларды босатып, ассортиментті жаңарту мүмкіндігін береді.

Демпингтің түрлі жағдайларда қолданылатын сан алуан түрлері бар:

Тұрақты демпинг: тұрақты демпинг кезінде компания өз тауарларын үнемі өзіндік құнынан төмен бағамен сатады. Бұл стратегия нарықтағы үлесті сақтау және тұрақты бәсекелестік позицияны құру үшін қолданылады. Бұл тәсіл айтарлықтай қаржылық ресурстар мен ұзақ мерзімді инвестицияларды талап етеді.

Кездейсоқ демпинг: кездейсоқ демпинг уақытша орын алады, мысалы, жаппай сату, маусымдық акциялар немесе экономикалық дағдарыс кездері. Бағалар белгілі бір уақыт арасында тұтынушыларды тарту немесе тауарды жаппай сату үшін төмендетіледі.

Жасырын демпинг: жасырын демпинг кезінде компания бағаларды тікелей емес, жеңілдік, бонус немесе жеңілдікті шарттар арқылы төмендетеді. Бір қарағанда баға өзгеріссіз көрінгенімен, бұл бағаны түсіру әсерін беруі мүмкін.

Демпинг салдары

Жалпы демпингтің бизнес пен нарыққа жағымды да, жағымсыз да салдары болуы мүмкін.

Жағымды салдар

Тұтынушылар үшін демпинг арзан тауарлар мен қызметтерге қолжеткізу мүмкіндігін береді, олардың сатып алу қабілетін арттырады. Демпингті қолданатын компания үшін бұл сатылымның артуына, жаңа нарықтарды басып алуға және бренд танымалдығының артуына себеп болуы мүмкін.

Жағымсыз салдар

Бәсекелестерді ығыстыру үшін бағаларды төмендету бәсекелестіктің тіпті жойылуына әкелуі мүмкін, ол келешекте монополиялауға және бәсекелестер кеткеннен кейін бағаның күрт артуына себеп болуы мүмкін. Экономикада бұл саланың нашарлауына, кәсіпорынның жабылуына және жұмыс орындарының қысқаруына әкелуі мүмкін.

Демпингтен қорғайтын бірнеше тиімді тәсілдер бар:

Заңнама және демпингке қарсы шаралар

Көптеген мемлекеттер демпингке қарсы шараларды қолданады, мысалы, демпингке қарсы баждар, квоталар және тауарлар импортына шектеулер қою. Бұл шаралар жергілікті өндірушілерді unfair competition, яғни  әділетсіз бәсекеден қорғауға бағытталған.

Бәсекелестік стратегиялар

Демпингпен күресу үшін компаниялар бәсекеге қабілетті стратегияларды әзірлей алады. Оған өндіріс шығындарын азайту, өнімдер мен қызмет сапасын арттыру және өнім ассортиментін әртараптандыру жатады.

Ақпараттық текетірес

Ақпараттық текетірес – маркетинг және PR стратегияларын қолданып, тұтынушыларды компанияның құндылықтары және бірегей ұсыныстарымен таныстыру. Бұл компанияның имиджін сақтап, демпингтік шабуылдарға қарсы тұруға көмектеседі.

Бар тұтынушылармен қарым-қатынасты нығайту

Тұтынушылармен қарым-қатынасты нығайту бәсекелестердің демпингтік ұсыныстарына қарамастан олардың адалдығын сақтап қалуға көмектеседі. Оған сапалы қызмет көрсету, адалдық бағдарламалары және жекелендірілген ұсыныстар кіреді.

Бағаны демпингтеу – баға бәсекелестігінің күрделі және көп қырлы әдісі, оның оң және теріс салдары болуы мүмкін. Демпинг мақсаттары мен түрлерін түсіну, сондай-ақ онымен күресу әдістерін білу компанияларға баға стратегиясын тиімді басқаруға және нарықтағы ықтимал қауіптерден қорғануға көмектеседі.